Չափահաս դառնալուն պես Հայաստանից հեռացած հայտնի շեֆ-խոհարար Հայկ Վեյշտորտը Ռուսաստանից վերջերս է հայրենիք վերադարձել Seasons ռեստորանի հրավերով: Կարճ ժամանակում այցելուները հասցրել են նրան սիրել, ճանաչել ու համտեսել նրա յուրօրինակ հայկական ուտեստները: Տարբեր երկրներում ապրելուց, աշխատելուց ու սովորելուց հետո Հայկը որոշել է կյանքի այս փուլում մնալ հայրենիքում ու փոխել ռեստորանների, խոհարարների եւ խոհանոցի հանդեպ ունեցած «մեծամասնության սխալ վերաբերմունքը»: 

Հայկը հենց իր օրինակով է նոր մշակույթ բերում. նորովի մատուցում է հայկական ուտեստները, դուրս գալիս խոհանոցից ու ճանաչում իր այցելուներին եւ յուրաքանչյուր ուտեստի մեջ նոր գաղափար դնում: Շեֆ-խոհարարը մեզ հետ զրույցում պատմում է Հայաստան վերադառնալու, պլանավորած փոփոխությունների, երիտասարդներին աջակցելու եւ համեղ ուտելու մասին: 

Seasons Armenia-ի ճաշացանկում առաջարկվող Հայկ Վեյշտորտի եզակի ուտեստների մասին կարդացեք այս հղումով: 

Վեյշտորտ Հայկ Կոստանտինի 

Ես հայ եմ ոչ հայկական ազգանունով: Հորս կողմը հայ է, մայրական կողմը՝ լեհերի ու հրեաների խառնուրդ, ավելի շատ՝ հրեա. ես մորս ազգանունն եմ վերցրել: Միայն Հայաստանում են հարցնում, թե ի՞նչ ազգի եմ, մյուս բոլոր երկրներում այդ հարցը չեն տալիս: 

Երեւանում եմ ծնվել, մինչեւ ութերորդ դասարանը Հայաստանում եմ ապրել:

13 տարեկանից աշխատել եմ ընկերոջս հետ, սկսել ենք ավտոլվացման կետից մինչեւ խոհանոց: Կենտրոնում մի սրճարան կար, այնտեղ դիմել էինք նաեւ աման լվացողի աշխատանքի համար, ասացին՝ հաջողություն: Իսկ ես հիմա ընդունում եմ աշխատանքի 15-16 տարեկան երիտասարդների: Ի դեպ, հիմա նույն ընկերոջս հետ եմ աշխատում, իմ սու-շեֆն է: 

Հենց անձնագիրս ստացա Հայաստանում, միայնակ հեռացա երկրից: Գնացի ճակատագրի հետեւից: 2000-ականներին այստեղ ապագա չկար. բոլորը խորոված էին սարքում, իսկ ես չէի ուզում դա անել: Եթե ուզում ես մի բանի հասնել, պետք է հարմարավետության տիրույթիցդ (comfort zone) դուրս գաս: 

Ճակատագրի հետեւից 

Մեկնեցի Կիեւ, խոհարար էի աշխատում: Սկզբում փորձաշրջան էր, հետո մի քանի տարի աշխատեցի ու դարձա շեֆ-խոհարար: Երբ սկսեցի նորմալ գումար վաստակել, խնայողություն արեցի ու սկսեցի մասնակցել ստաժավորումների ու վարպետության դասերի, որոնք էժան չեն, կարող են մինչեւ 10 հազար եվրոյի հասնել: 6 տարի առաջ էր առաջին այդպիսի դասընթացը, կինս այդ ժամանակ հղի էր, Ղազախստանում էինք ապրում, իսկ ես Մոսկվայում սովորում էի, զանգեց, ասաց՝ շտապ արի, երեխան շուտով կծնվի: 

2011-2013 թվականներին Ղազախստանի մայրաքաղաքում VIP անձանց համար նախատեսված փակ ձեւաչափի ռեստորանում եմ աշխատել (նախագահի, պատվիրակությունների համար նախատեսված ծառայություններ, արտագնա բանկետներ բնության գրկում): 2013-2015-ը Բելգորոդ քաղաքում Зима ռեստորանային հոլդինգի բրենդ-շեֆն էի: Եղել եմ նաեւ Ginza project-ի 7 ռեստորանի բրենդ շեֆը: Մինչ Հայաստան վերադառնալը հրավիրված էի Մոսկվա Selection ռեստորանը բացելու համար: 

6

Seasons ռեստորանի ուտեստներից

Ստաժավորվել եմ մադրիդյան La cabra (շեֆ՝ Խավյեր Արանդա, մեկ Միշլենյան աստղ), Coque (շեֆ՝ Մարիո Սանդովալ, երկու Միշլենյան աստղ) ռեստորաններում, սովորել եմ Բարսելոնայի «Հոֆման» խոհարարական դպրոցում:

Սիրտը կանչեց 

Եկա Հայաստան՝ տեսնելու Seasons ռեստորանը, պայմանով՝ եթե հավանեի, կմնայի: Սրտումս ինչ-որ բան կատարվեց, Հայաստանի հանդեպ սերն արթնացավ: Երեւանում զգացի, որ ուղեղումս լռություն է տիրում, հիմա էլ վերհիշում եմ ու փշաքաղվում… 

Մոսկվայում մշտապես ինչ-որ տեղ ես շտապում, ինչպես սկյուռն ակի մեջ կվազի: Այստեղ հանգիստ է, լուռ. տանն ես: Այդ պատճառով որոշեցի, որ ժամանակն է վերադառնալ հայրենիք, չնայած նման ծրագրեր ընդհանրապես չունեի: Մի վայրկյան անգամ չեմ մտածել, որ մի օր կվերադառնամ: 

Չորս երկիր եմ փոխել՝ Իսպանիա, Ուկրաինա, Ղազախստան, Հայաստան: Մի օր հաստատ տեղափոխվելու եմ Բարսելոնա ապրելու: Երեխաներս մի փոքր մեծանան. մեծը 5 տարեկան է, իսկ երրորդ երեխաս շուտով կծնվի:

Ուտեստի մեջ գաղափար դնելու մասին 

Երեւանում շատ վայրեր եմ այցելել ու նկատել եմ՝ հիմնականում ուտեստները կրկնվում են: Քիչ են ստեղծագործում: Limone Cascade ռեստորանն եմ հավանել. դա կառանձնացնեմ։ Ուտեստի մեջ պետք է գաղափար լինի, շատ տեղեր, ասես, ճաշարան լինեն, բայց ռեստորան են կոչվում: 

6

Հայկ Վեյշտորտը | Լուսանկարը՝ անձնական արխիվից

Համային զգացումը պետք է զարգացնել, անընդհատ նոր բաներ փորձել: Բացի ստաժավորվելուց, աշխարհի լավագույն ռեստորաններում շատ տարբեր ուտեստներ եմ փորձել: Օրեր առաջ ապշել էի. մի մարդու առաջարկում էի մի նոր բան փորձել` հորթի այտեր: Թվում էր՝ զարգացած մարդ է, բայց ասում է՝ չեմ փորձի, որովհետեւ չեմ հասկանում՝ ինչ է դա: Բացատրում եմ՝ միս է, գեղեցիկ միս է, ինքն էլ ասում է՝ ես Կեսար աղցան կուտեմ…

Պետք է թեկուզ քիչ-քիչ, բայց համով ուտել: Դեռ կա այդ մտածելակերպը՝ քիչ գումար տալ, շատ ուտել: 

Խոհարարները խենթ են

Ռեստորանի սիրտը շեֆ-խոհարարն է: Գնում ես հաց ուտելու, չե՞ս ուզում իմանալ՝ ով է պատրաստում այն: Ուտեստի հետեւում միշտ պատմություն կա, մարդկային ճակատագիր, կյանք:

Ռեստորատորը չպետք է ստրուկի նման վերաբերվի շեֆ-խոհարարին, ասի՝ քո տեղը միայն գազօջախի կողքին է. չէ՞ որ շեֆն է նրան գումար բերում: Երբ ռեստորատորի եւ շեֆ-խոհարարի միջեւ տանդեմ կա, շեֆը գալիս է առաջին պլան: 

6

Seasons ռեստորանի ուտեստներից

Չնայած պետք է նաեւ շեֆ-խոհարարները զարգացած լինեն, որ կարողանան հետաքրքիր խոսել, բան ունենան պատմելու: 

Եկել եմ փոխելու 

Ուզում եմ փոխել մարդկանց վերաբերմունքը շեֆերի ու առհասարակ խոհարարների նկատմամբ: Արեւմուտքում շեֆ-խոհարարները երբեմն ռոք-աստղերից էլ հայտնի են, իսկ այստեղ ովքե՞ր են: 

6

Seasons ռեստորանի ուտեստներից

Դրսում բոլորը գիտակցում են, որ շեֆ-խոհարարի աշխատանքը շատ ծանր է. ամեն օր 16 ժամ ոտքի վրա աշխատում ես, անձնական կյանք չունես: Ես հինգ տարի անդադար արձակուրդ չեմ ունեցել, փոխարենը գնացել եմ դասընթացների: Խոհարար դառնալը գիտակցված որոշում է, ես խոհարարներին խելագարներ եմ անվանում: ԱՊՀ-ում ամենաանշնորհակալ աշխատանքն է. մի ամբողջ տարի իդեալական աշխատում ես, մեկ անգամ սխալվում ես, վերջ, դու վատն ես: Արեւմուտքում մի փոքր այլ է:

Մեկս մյուսով

Ուզում եմ օգնել այստեղի երիտասարդ խոհարարներին: 

Իմ խոհարարներից չորս երիտասարդ սեպտեմբերին կմեկնեն Սանկտ-Պետերբուրգ։ Ես եմ ուղարկում նրանց վարպետության դասերի իմ ընկեր շեֆ-խոհարարների մոտ՝ ամբողջովին անվճար։ Փորձում եմ ապահովել երիտասարդների ե՛ւ կեցությունը, ե՛ւ սնունդը, որովհետեւ այնտեղ բոլորն իմ ընկերներն են, ու մենք միշտ իրար աջակցում ենք։ 

6

Հայկ Վեյշտորտը | Լուսանկարը՝ անձնական արխիվից

Շուտով արտասահմանցի հայտնի շեֆ-խոհարար ընկերներս կայցելեն ինձ, կսկսենք նրանց հետ միջոցառումներ կազմակերպել Հայաստանում: Կստեղծենք նաեւ մի միություն, որ հայկական նոր խոհանոցի հետ կապ ունեցող բոլոր ստեղծագործ երիտասարդները միանան մեզ, ու նրանց համար դասընթացներ կկազմակերպենք: 

Վերջերս արտերկրից շատ ստեղծագործ հայ երիտասարդներ գրում են ինձ ու ասում՝ ուզում են գալ Հայաստան, օգնել ինձ իմ գործում, մոտ 10 հոգի դիմել է: Դա շատ ոգեւորիչ է: 

Ամալի Խաչատրյան

Լուսանկարները՝ Հայկ Վեյշտորտի եւ Seasons Armenia-ի