×
Աբովյան 10 հասցեում հոկտեմբերի սկզբից շրջում է Ethnograph-ի ոգին ու շշնջում.
«Ես ճանաչում եմ քո սիրտն ու միտքը, տեսակը, քո ձեռքերը, որոնք հազարավոր տարիներ արարել են. քարից հաց քամել եւ ստեղծել զորաց խոհանոց, կենարար խմիչքներ, անցել դարերով եւ քեզ այդքա՜ն հյուրասեր դարձրել. սեղան ես գցել, սրբացրել ու աշխարհին, որպես հյուր ընդունել: Երկար ճանապարհ ունենք անցնելու, վերհիշելու, վերականգնելու, կորստից փրկելու, արմատներին վերադառնալու: Իրար հետ ենք անցնելու գիտե՞ս... երկար է ճանապարհը... հմմմմ , բայց շատ համեղ է, արի ... չէ՞ որ այս ամենը այնքա՜ն քոնն է»:
Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Գարեջրի հայտնի ռեստորան Beer Academy-ն է կենդանություն տվել Ethnograph-ին, որն այսուհետ բնակվում է մոտ 150 տարեկան շենքում ու փորձում ծաղկեցնել Հայաստանի գարեջրի ավանդույթներն ու մշակույթը։
Գարեջուրն ու ազգագրագետը
«Մոտ 4 տարի Երեւանում փնտրում էինք այն պատմամշակութային հենքով տարածքը, որը կոնցեպտուալ կհամապատասխաներ գաղափարին։ Այդ ընթացքում մեր մտքում, զուգահեռաբար, ձեւավորվում եւ զարգանում էր նոր ռեստորանի ողջ կոնցեպտը։ Beer Academy Ethnograph-ը Գարեջրի ակադեմիայի նոր փուլի հանգրվանն էր»,- ասում է Beer Academy-ի հիմնադիր Արմեն Ղազարյանը։
Արմեն Ղազարյանը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Նա պատմում է, որ 2012թ․-ին ծնված Գարեջրի ակադեմիան այն ժամանակ գարեջրասերների համար նոր առաջարկ էր ձեւավորել. «Այն ժամանակ գարեջրի ռեստորան ձեւաչափը գոյություն չուներ եւ մեր ռեստորանը դարձավ վայր, ուր կարելի է այցելել ընկերների, ընտանիքի հետ, քաղաքակիրթ միջավայր, ուր կարող էին իրենց ժամանակն անցկանցել տարբեր տարիքի, սեռի, հետաքրքրությունների մարդիկ, եւ նրանց ընդհանրությունը մտածողության որոշակի մակարդակն էր։ Մեզ օգնեցին նաեւ շուկայում հայտնված գործընկերները, եւ Հայաստանում 2012թ․-ից կարելի է համարել գարեջրի մշակույթի զարթոնքի սկիզբը»։
Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Հաշվի առնելով, որ Հայաստանում գարեջրի մշակույթն արդեն ինչ-որ թափ հավաքել է, մարդիկ սկսել են ոչ միայն լավ գարեջուր խմել, այլեւ արտադրել, Beer Academy-ին որոշել է երկրորդ փուլում վերականգնել հայկական գարեջրի մոռացված եւ կորցված ավանդույթները։
Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
«Հայկական գարեջուրը, չեմ վախենա ասել, գինուց ավելի հին պատմություն ունի, դրա մասին շատ փաստական նյութեր կան։ Ethnograph ստորագրությամբ մեր երկրորդ ակադեմիայի ամբողջ նպատակն արդեն իսկ պատմամշակութային տարածքում ազգային դիմագծով գարեջրի ռեստորան ունենալն էր»,- ասում է Արմեն Ղազարյանը։
Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Ռեստորանից զատ ակադեմիան մի քանի ամսից այցելուներին կներկայացնի առաջին հայկական գարեջրի թանգարանը, որը կգործի շենքի սրտում՝ մառանում։ Թանգարանում պատմական ու հնեաբանական հենքով կցուցադրվեն հայկական գարեջրի պատմությունը, մշակույթը, պատրաստման տեխնոլոգիաները։ Դա կլինի նաեւ լավ տուրիստական վայր ու այցեքարտ կդառնա գարեջրասերների շրջանում։
Ռեստորանի երկրորդ հարկում հայկական առասպելական ինտերիերով մեկ այլ սրահ էլ կբացվի այս տարվա վերջին, որտեղ մոտ 150 տեղ կլինի եւ մեծ միջոցառումներ կարող են անցկացվել։
Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Ռեստորանի ինտերիերը ձեւավորվել է ոչ թե զուտ գեղեցիկ դիզայնով շինություն ունենալու, այլ իմաստային լուծումներ գտնելու նախապայմանով։ Beer Academy Ethnograph-ում պատերը մշակութային եւ պատմական կոդեր են կրում ու «խոսում են» այցելուների հետ։ Իսկ էթնո-բակում բաց խոհանոց է, որտեղ մարդիկ կարող են հետեւել, թե ինչպես են խոհարարներն «արարում» ուտեստները։ Միջավայրն ամբողջացնում են հայկական էթնիկ երաժշտության ժամանակակից՝ տարբեր ժանրային մշակումները։
Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
«Զորաց խոհանոցը»
Beer Academy Ethnograph-ն այցելուներին երկու մենյուով է ներկայանում՝ մեկն ավանդական Գարեջրի ակադեմիայի մենյուն է, մյուսը՝ «Զորաց խոհանոցը»։ Ժամանակի ընթացքում առաջինն իր տեղը հետզհետե ամբողջությամբ կզիջի երկրորդին։
Լուսանկարը՝ Beer Academy
«Վերջին մեկ ու կես տարվա ընթացքում ուսումնասիրել եւ վերհանել ենք ուտեստներ, որոնք էթնիկ հայկական են եւ որոշ առումով մոռացված։ Դրանք հայկական ստանդարտ եւ հայտնի ուտեստները չեն, այսինքն՝ ժամանակակից կովկասյան խոհանոցը չէ։ Փորձել ենք ուսումնասիրել պատմական Հայաստանի տարածաշրջաններից մինչեւ ժամանակակից Հայաստանի եւ Արցախի շրջաններ։ Վերծանել ենք մոտ 3-4 հազար ուտեստ եւ մենյուում ներառել 3-4 տոկոսը, որը հնարավոր է եղել հարմարեցնել գարեջրին ու այսօրվա մարդու քիմքին»,- ասում է Արմեն Ղազարյանը։
«Զորաց խոհանոցում» ներկայացված են «Զորաց կճուճներ», «Զորաց ուտեստներ» եւ էնդեմիկ թխվածքներ։ Ծիսական ուտեստների չափաբաժինները մեծ են՝ ոչ մեկ հոգու համար նախատեսված։
Լուսանկարը՝ Beer Academy
«Հայկական ընտանիքները նախկինում շատ մեծ են եղել եւ մեծ չափաբաժիններն էլ դրանով էին պայմանավորված։ Մենք, բնականաբար, 20 հոգու համար չենք պատրաստում մեկ ուտեստը, բայց մի սեղանի համար այն բավարար կլինի»,- պատմում է Արմեն Ղազարյանը։
Լուսանկարը՝ Beer Academy
Աղանդերի մենյուն շատ պահպանողական է, քանի որ գարեջրի հետ ոչ բոլոր թխվածքները կարող են համադրվել եւ մենյուի կազմումը հատուկ մոտեցում է պահանջում։
«Շատ սահմանափակ աղանդեր կան, որ կարելի է մատուցել։ Պետք է հնարավորինս քիչ բաղադրիչներով լինեն աղանդերը։ Գարեջուրը պարզ բաղադրությամբ աղանդեր է սիրում»,- ասում է ռեստորանի հիմնադիրը։
Գարեջրային «գունապնակը»
Beer Academy Ethnograph-ը ներկայանում է Գարեջրի ակադեմիայի ավանդական գարեջրերով։
Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
«Beer Academy-ն մենք անվանում ենք մայր, իսկ Ethnograph-ը որդի, եւ ինչպես մոր, այնպես էլ իր «տղայի» մոտ ներկայացված են մեր 5-6 գարեջրերը (1-ը սեզոնային է)։ Կենդանի, ոչ պաստերացված, ոչ ֆիլտրված գարեջուր ենք արտադրում, որն օրգանիկի սերտիֆիկատ ունի։ Առաջարկում ենք սեզոնային՝ ցորենի եւ կրկնակի ցորենի («Վայցն» եւ «Վայցն մուգ»), դասական՝ «Պիլս», դառը՝ «Բիտեր» եւ մուգ «Դունկել» գարեջրերը, ինչպես նաեւ սառը եղանակով, թերմիկ մշակում չանցնող կոճապղպեղի գարեջուր։ Վերջինը եզակի է, քանի որ աշխարհում թերմիկ եղանակով են այն մշակում, որպեսզի երկար կյանք ունենա, մինչդեռ մենք նախընտրում ենք սառը եղանակով ստանալ, քանի որ այդպես պահպանվում են կոճապղպեղի օգտակար բաղադրիչները»,- ասում է Արմեն Ղազարյանը։
Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Գարեջրի ակադեմիայի ուսումնասիրությունները պարզել են, որ դեռ 2,5-3 հազար տարի առաջ հայերը հաճարի գարեջուր են պատրաստել։ Հաճարը ցորենազգիների ամենահին տեսակն է, եւ ամենատարածվածն է եղել Հայաստանում։ Ակադեմիայում այժմ աշխատում են հայկական խմորիչների ստացման վրա, ինչի արդյունքում, Արմեն Ղազարյանի խոսքով, իրենք կկարողանան իսկապես հայկական գարեջուր արտադրել։
Արմեն Ղազարյանը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
«Եթե գիտական մակարդակով դիտարկենք, ապա մենք հիմա, իրականում, հայկական գարեջուր չունենք, որովհետեւ խմորիչները հայկական չեն։ Գարեջրի համար ամենակարեւոր հումքը ջուրն է, իսկ հաջորդ կարեւոր բաղադրիչը խմորիչներն են։ Ամեն տեսակի բույս իր վրա ունենում է իր խմորիչը։ Հայաստանում չունենք լաբորատորիաներ, որոնք արտադրում են այդ բնական բակտերիաները։»,- ասում է նա։
Գարեջրի ակադեմիայի հիմնադիրը նշում է, որ եթե հաճարի եւ կարմիր ցորենի խմորիչները կարողանան ստանալ, ապա կունենան ամբողջովին հայկական գարեջրերի գիծ, որոնք ոչ միայն Հայաստանում արտադրված կլինեն, այլեւ կներկայացնեն այն գարեջրերը, որոնք խմել են դեռ հնագույն ժամանակներում։
Մարի Թարյան
Լուսանկարները՝ Էմին Արիստակեսյանի
Կարծիքներ
Հարգելի այցելուներ, այստեղ դուք կարող եք տեղադրել ձեր կարծիքը տվյալ նյութի վերաբերյալ` օգտագործելուվ Facebook-ի ձեր account-ը: Խնդրում ենք լինել կոռեկտ եւ հետեւել մեր պարզ կանոներին. արգելվում է տեղադրել թեմային չվերաբերող մեկնաբանություններ, գովազդային նյութեր, վիրավորանքներ եւ հայհոյանքներ: Խմբագրությունն իրավունք է վերապահում ջնջել մեկնաբանությունները` նշված կանոնները խախտելու դեպքում: