Եթե աշխարհի քարտեզը բացենք եւ հասարակածից 23.5 աստիճան հյուսիս ու հարավ նայենք, այդ սահմանների միջեւ կտեսնենք տրոպիկական գոտիները, որոնք հայտնի են սուրճի պլանտացիաներով: Այստեղ արեւը, խոնավությունը եւ բարձրությունը ապահովում են սուրճի լավագույն համը եւ բույրը։ 

Աշխարհագրական այս կոորդինատներն էլ դարձել են Երեւանի Սարյան 1 հասցեի The Coffee 23.5 խանութ-սրճարանի անվան հիմքը։ Հիմնադիր Սուրեն Դավթյանը GastroVino-ին պատմել է Հայաստան բերվող սուրճի տեսակների, լավ սուրճ ստանալու նախապայմանների եւ «23.5»-ի առաջարկների մասին:

«Մարդիկ փոխեցին մեզ»

Սուրենը The Coffee 23.5-ը հիմնադրել է 2018 թվականին: Մինչեւ սեփական խանութ-սրճարանը բացելը՝ բարմենից բարիստա դառնալու երկար ճանապարհ է անցել:

«Երբ սկսցեցի բարմեն աշխատել, դեռ անչափահաս էի: Աշխատում էի ծնողիս թույլտվությամբ: Հետո սովորեցի բարմենների ասոցիացիայում եւ ավելի մասնագիտացա այդ գործում: 2008 թվականին, երբ առաջին «Սեգաֆրեդո»-ն բացվեց Երեւանում, աշխատանքի անցա այնտեղ ու այդտեղից էլ սկսվեց իմ սերը սուրճի հանդեպ: Սուրճի մասնագիտացված իմ սրահը բացելու մտքերը ծնվեցին 2017 թվականին եւ մեկ տարի անց դրանք իրագործեցի»,- պատմում է «23.5»-ի հիմնադիրը:

8

Սուրեն Դավթյանը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս

«23.5»-ում կանաչ հատիկը բովում են, աղում եւ թարմ փոխանցում սուրճի սիրահարներին՝ փաթեթավորած կամ արդեն եփված վիճակում:

«Սկզբում բացվեցինք որպես տեղում բոված եւ աղացած սուրճ վաճառելու կետ: Սրճարան, «take away» սուրճ ունենալու տարբերակները չէինք դիտարկել: Ընդամենն ունեինք սուրճի մեքենա եւ մինչեւ գնելը մարդկանց հնարավորություն էինք տալիս փորձել սուրճի տարբեր տեսակներ եւ վերցնել իրենց նախընտրածը: Բայց մարդիկ փոխեցին մեզ՝ տեղում սուրճ խմելու կամ «take away» անելու իրենց ցանկությամբ: Բացումից շատ կարճ ժամանակ անց խանութից դարձանք խանութ-սրճարան»,- պատմում է Սուրենը:

8

Սուրեն Դավթյանը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս

«Երբ բացվեցինք, Սարյան փողոցում միայն մենք էինք սուրճ վաճառում, իսկ հիմա փողոցի միայն այս հատվածի վրա «take away» սուրճի մոտ 8 կետ է բացվել: «Ին Վինո»-ից մեզ տեսնելիս կատակում են, ասում են՝ «մենք Սարյանը սարքեցինք գինու փողոց, դուք՝ սուրճի» (ծիծաղում է-հեղ.): Այն ժամանակ նաեւ քիչ սրճարաններ կային, որոնք ներսում իրենց բովարանն ունեին: Ինձ համար տեղում բովարան ունենալու նպատակն այն էր, որ մարդիկ տեսնեին, թե կանաչ սուրճն ինչ փուլեր է անցնում, մինչեւ իրենց ձեռքում հայտնվելը»,- ասում է Սուրենը:

«23.5»-ում կարելի է վերցնել սուրճի ամենադասական տեսակները՝ ամերիկանո, էսպրեսո, կապուչինո: 

«Թրենդային համադրություններ չենք անում՝ նուտելայի, թխվածքաբլիթների կամ այլ համերի հետ: Նման միքսեր լավ մատուցող սուրճի կետեր շատ կան, մենք պահում ենք միայն դասականը»,- նշում է հիմնադիրը:

8

Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս

Տարիների ընթացքում The Coffee 23.5-ը հարստացրել է ոչ միայն սուրճի տեսականին, այլեւ իր կոնցեպտը՝ սուրճից բացի հաճախորդներին առաջարկելով նաեւ քաղցրավենիքի տեսականի, սենդվիչներ եւ աղցաններ:

Սուրճի երկրները եւ բերքահավաքը

The Coffee 23.5-ում սուրճի տեսակներ կան շուրջ 25 երկրից:

«Երկրները եւ տեսակներն ընթացքում փոփոխվում են: Կան հիմնական երկրներ՝ Բրազիլիա, Քենիա, Կոլումբիա, Գվատեմալա, Եթովպիա, Կոստա Ռիկա, Սալվադոր, Ինդոնեզիա, Հնդկաստան, որտեղից միշտ սուրճ ունենում ենք: Լինում է նաեւ այնպես, որ ունենում ենք ինչ-որ երկրից կոնկրետ տեսակի կոնկրետ քանակության սուրճ եւ վերջ, դրանից այլեւս չենք ունենում: Հիմնական պատճառը տվյալ երկրում այդ տարվա եղանակի ու բերքահավաքի հետ է կապված լինում»,- ասում է Սուրենը:

8

Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս

Կախված կլիմայից եւ անձրեւների քանակից, սուրճը տարվա մեջ մի քանի բերքահավաք է ունենում:

«Ամենաորակովն ու ամենաթանկը առաջին բերքահավաքինն է լինում: Օրինակ՝ Եթովպիայի Երգաչեֆ շրջանում սուրճի չորս բերքահավաք է լինում եւ դրանցից բոլորովին տարբեր սուրճեր են ստանում: Առաջին բերքահավաքի սուրճի հատիկներն ավելի խոշոր են եւ ավելի հագեցած համ են ունենում: Որքան բարձր գոտիներում է աճում սուրճը, այնքան ավելի բարձր որակ է ունենում: Կա նաեւ սուրճի «սփեշըլիթի» (speciality) դաս, որը եւս խոսում է դրա բերքի որակի մասին: «Սփեշըլիթի» համարվում են այն սուրճերը, որոնք գրեթե ամբողջությամբ բնական ճանապարհով են աճել՝  առանց պարարտանյութերի: Դրա համար սուրճը պետք է հատուկ համտես անցնի եւ հավաքի 85 եւ ավելի գնահատական: Այս պահին «սփեշըլիթի» սուրճ ունենք Կոստա Ռիկայից», - պատմում է Սուրենը:

8

Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս

«Լավ սուրճը կախված է այն աճեցնողից, հավաքողից, չորացնողից, փոխադրումը կատարողից, պահեստներում պահպանողից, բովողից եւ իհարկե՝ բարիստայի ձեռքից: Եթե սուրճն այս շղթայում խոնավություն է քաշել, լավ բովողը դա հասկանում է եւ մինչեւ վաճառելը վերացնում է խնդիրը կամ ընդհանրապես չի վաճառում: Բայց եթե այս ողջ շղթան անցած լավ սուրճը բարիստան վատ պատրաստի, ամեն ինչ կարող է զրոյանալ»,- ասում է Սուրենը:

8

Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս

Բովելուց անմիջապես հետո սուրճը ոչ մի համային հատկություն չի ունենում: Բովելուց հետո սուրճը պետք է հովանա, մոտ 12 ժամ օդի հետ շփվի, նոր ի հայտ կգան նրա համերը: Սղալուց հետո հակառակն է՝ որքան շուտ այն փաթեթավորվի, այնքան ավելի լավ: Աղացած սուրճը, ըստ գրքային կանոնների, պետք է պահել մինչեւ 8 ժամ, բայց այսօրվա փաթեթավորումները թույլ են տալիս մինչեւ 2 տարի պահպանել: 

The Coffee 23.5-ում, բացի տեղում աղացվող եւ այդպես վաճառվող սուրճից, վաճառվում է նախապես փաթեթավորված երեք տեսակի սուրճ, մեկը՝ 100 տոկոս Ռոբուստա, մյուս երկուսը՝ 20/80 եւ 70/30 տոկոս համադրությամբ Արաբիկա եւ Ռոբուստա:

8

Արփի Ջիլավյանը զրուցում է Սուրեն Դավթյանի հետ | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս

«Փաթեթավորած սուրճը վաճառվում է հայկական սուրճ մակնշմամբ: Ինչպես մյուս վերամշակվող պրոդուկտները, այնպես էլ սուրճը, որ երկրում վերամշակվում եւ փաթեթավորում է, դառնում է այդ երկրի արտադրանքը»,- նշում է Սուրեն Դավթյանը:

Արփի Ջիլավյան

Լուսանկարները՝ Ագապե Գրիգորյանի