×
49-ամյա շեֆ-խոհարար Վիտայա Թոնգսոդսաենգը Թաիլանդի Պատայա քաղաքից է: Երկար տարիներ ասիական խոհանոցը տարբեր երկրներում ներկայացնելուց հետո նա վերջապես որոշել էր վերադառնալ հայրենիք ու սեփական ռեստորանը հիմնել, երբ Thaiwine Republic-ից ստացավ Հայաստանում աշխատելու առաջարկը: Չկարողացավ մերժել. ճամփորդելն ու աշխատելը նրա տարերքն է, 18 տարեկանից խոհանոցում է: Վիտայան Հայաստան է տեղափոխվել երկու տարի առաջ, նա Thaiwine Republic-ի շեֆ-խոհարարներից մեկն է՝ թաիլանդական խոհանոցի վարպետը:
Ճամփորդել սիրող շեֆը
Վիտայան մեզ հանդիպած այն քիչ շեֆ-խոհարարներից է, որ շատ է սիրում նկարվել. ուտեստները պատրաստելիս մատները դանդաղ ու նուրբ է շարժում, որ լավ լուսանկարներ ստացվեն: Առաջարկում է՝ վոքում կրակով ուտեստ պատրաստել. թաիլանդական խոհանոցի անբաժան մասն է կրակը, բայց այս անգամ նա կարծես կրակը հատուկ ավելի է ուժեղացնում ու հետեւում ֆոտոխցիկին: Արդեն պարզ է՝ Վիտայան իր գործն ու խոհանոցը շատ է սիրում, անգամ չի սպասում, որ հարցերս տամ, իր կյանքի պատմությունը սկսում է ամենասկզբից:
Վիտայա Թոնգսոդսաենգը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
«Իմ մայրիկից եմ պատրաստել սովորել: Նրա տարերքն էր խոհանոցը, մի օր մորս առաջարկեցի օգնել իրեն, կասկածում էր, որ ինձ մոտ կստացվի, բայց համաձայնեց, ու այդ օրվանից դարձա մայրիկիս օգնականը: Աղցաններն էի պատրաստում, կոկոսի հյութն էի քամում, բանջարեղենի կեղեւներն առանձնացնում»:
Վիտայան ավագ դպրոցից սկսած հյուրանոցային խոհանոցի կառավարում է սովորել ու աշխատանքի անցել տարբեր հյուրանոցներում որպես խոհարարի օգնական: Տարիներ անց Եվրոպայից մի քանի գործարար առաջարկում է նրան ռեստորան բացել Պատայայում: Վիտայային վստահում են ճաշացանկը կազմելու, խոհանոցը կառավարելու հարցերում: Հետագայում Վիտայան տեղափոխվում է Եվրոպա. աշխատում է Լեհաստանում, Շվեյցարիայում, Ավստրիայում, վերջին տարիներին էլ Հորդանանում էր, հետո Արաբական Միացյալ Էմիրություններում:
Վիտայա Թոնգսոդսաենգը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
«Շատ եմ սիրում ճամփորդել, իմ փորձով կիսվել: Ուզում եմ, որ մարդիկ ճանաչեն Թաիլանդի խոհանոցը: Ես ասես ուտեստների դեսպան լինեմ, տարբեր երկրներում ներկայացնում եմ իմ մշակույթը, սովորեցնում եմ պատրաստել: Դպրոցում ուսուցիչներս ինձ միշտ ասել են՝ ուտեստը մշակույթ է, մենք պետք է շարունակենք պատրաստել, որ մարդիկ ճանաչեն մեր մշակույթը»,- պատմում է Վիտայան:
Հայաստանի եւ հայ հաճախորդների մասին
«Երբ ստացա Հայաստանում աշխատելու առաջարկը, բացեցի քարտեզը, որ գտնեմ Հայաստանը, մտածում էի՝ ոչ Եվրոպա է, ոչ Ասիա, ի՞նչ երկիր է»,- ժպտալով ասում է շեֆ-խոհարարը:
Դուբայում տասը տարի աշխատելուց հետո Վիտայան ուզում էր հանգստանալ ու վերադառնալ տուն, բայց երբ իմացավ այս առաջարկի մասին, չդիմացավ ու եկավ: «Արագ հավաքեցի ճամպրուկս ու եկա: Հայաստանը շատ ապահով երկիր է, ես ինձ այստեղ շատ լավ եմ զգում. մարդիկ երջանիկ են, ժպտում են, ջերմ են, բարի են»,- ասում է նա:
Վիտայա Թոնգսոդսաենգը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Հարցնում եմ՝ ի՞նչ է կարծում, հայերին դո՞ւր է գալիս թաիլանդական խոհանոցը, պատասխանում է՝ ափսեները խոհանոց են վերադառնում դատարկ. դա ամենալավ ապացույցն է շեֆ-խոհարարի համար, որ հաճախորդները հավանում են իր պատրաստածը:
«Շեֆ-խոհարարի աշխատանքը միայն պատրաստելը չէ: Շեֆ-խոհարարի աշխատանքը հաճախորդներին ճանաչելն է, նրանց հետ շփվելը: Երբ ժամանակ եմ ունենում, դուրս եմ գալիս խոհանոցից, պատմում իմ մասին, բացատրում ուտեսները, ներկայացնում մեր բրենդը, հարցնում՝ արդյոք հավանո՞ւմ են մեր ճաշատեսակները»,- ասում է նա:
Ինքնուրույն պետք է բացահայտել համերը
Վիտայան պատմում է, որ իր աշխատանքի մեջ ամենաշատը սիրում է տաք ուտեստներ պատրաստելը, երբ վոքում կարող է ուժեղ կրակ անել ու զգալ ծուխը: Սիրում է նաեւ շատ կծու պատրաստել, բայց այստեղ երբեմն ստիպված է հարմարվել հայերի քիմքին ու քչացնել կծվությունը, երբեմն նաեւ աղն է քիչ օգտագործում:
Վիտայա Թոնգսոդսաենգը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Thaiwine Republic-ի հաճախորդներն աստիճանաբար են սովորել թաիլանդցի շեֆ-խորարարի ուտեստների կծվությանը: Վերջերս նկատել է՝ նույն հաճախորդները խնդրում են ուտեստներն ավելի կծու պատրաստել: Սկզբում անգամ Վիտայայի հայ օգնականներն էին ապշում, թե ինչքան կծու է նա պատրաստում, հիմա սովորել են, նրանք էլ են նույնն անում:
«Տարբեր երկրներ տարբեր խոհանոց եւ տարբեր մշակույթ ունեն: Մարդիկ պետք է փորձեն ու բացահայտեն իրական համերը: Օրինակ՝ շատերը մտածում են՝ կարին շատ կծու է, եւ չեն պատվիրում: Ոչ, այն կծու չէ, եւ մեր խոհանոցում ունենք կարիի շատ տարբեր համեր: Ճաշացանկում, օրինակ, կարող եք գտնել թաիլանդական կանաչ կամ կարմիր կարիով ճաշատեսակներ, պատրաստում ենք հավով կամ տավարի մսով, ունենք նաեւ բանջարեղենով, օգտագործում ենք դդմիկ, բամբուկի ծիլ, ռեհանի տերեւ եւ կոկոսի կաթ:
Վիտայա Թոնգսոդսաենգը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Թաիլանդական խոհանոցն առաջարկում է նաեւ շատ տարբեր համերի սոուսներ՝ կծու, թթու, քաղցր: Թաիլանդական ուտեստները շատ տարբեր են, եւ շատ բարդ է պատրաստելը, բոլոր ճաշատեսակները տարբեր փուլերով են անցնում: Ուտեստը կյանք է, պետք է խնամքով մոտենալ մթերքներին, պետք է շոշափել, դիպչել, խնամել, մեծ հոգատարությամբ պատրաստել»,- ասում է շեֆ-խոհարարը:
Խոհանոցը՝ ներսից
Վիտայան սիրում է խիստ ավանդական ձեւով պատրաստել հայտնի ճաշատեսակները. բաղադրատոմսերից չի շեղվում:
Վիտայա Թոնգսոդսաենգը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Թաիլանդական խոհանոցի ամենաավանդական ուտեստն է պատրաստում մեզ համար՝ Թոմ յամ ապուր: «Թոմ յամ ապուրը աշխարհում ամենահայտնի ուտեստներից է, ինձ ամեն տեղ ասում էին՝ Թո՜մ յամ ապուր պատրաստեք, Թո՜մ յամ ապուր: Այն շատ յուրահատուկ համ ունի, ծովախեցգետնով ու կոկոսի կաթով է պատրաստվում, ե՛ւ թթու է, ե՛ւ կծու: Միայն չիլի ձեթը եւ վասաբին եմ քիչ անում»,- բացատրում է նա:
Թոմ յամ ապուրը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Թաիլանդական խոհանոցին լավ ծանոթ լինելու համար շեֆ-խոհարարը խորհուրդ է տալիս նուդլների մեծ տեսականուց փորձել:
Փադ սյու նուդլ
Տապակած սփրինգ ռոլերը նույնպես շատ հայտնի են. խրթխրթան նախուտեստ է՝ ծովախեցգետնով, քաղցր չիլի սոուսով...
Տապակած սփրինգ ռոլերը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
«Որոշ այցելուներ կան, ամեն օր գալիս են միայն Թոմ յամ ապուրի կամ միայն կարիի համար, այդ պատճառով իմ օգնական խոհարարներին ասում եմ՝ ավանդական պատրաստման ձեւից ոչ մի բան չփոխել»,- ասում է նա:
Երկու հայ եւ մեկ թաիլանդցի օգնականներ ունի Վիտայան. քայլ առ քայլ ցույց է տալիս բոլոր փուլերը, հետո երկար ժամանակ հետեւում է, ապա որոշ ուտեստներ վստահում նրանց: Իր աշխատանքային կարիերայում թաիլանդական խոհանոցի գաղտնիքներով տասնյակ խոհարարների հետ է կիսվել: Հպարտանում է, որ տարբեր երկրներում մի շարք աշակերտներ է ունեցել ու նրանցով ավելի լայն տարածել իր ազգային խոհանոցը:
Ամալի Խաչատրյան
Լուսանկարները՝ Էմին Արիստակեսյանի
Կարծիքներ
Հարգելի այցելուներ, այստեղ դուք կարող եք տեղադրել ձեր կարծիքը տվյալ նյութի վերաբերյալ` օգտագործելուվ Facebook-ի ձեր account-ը: Խնդրում ենք լինել կոռեկտ եւ հետեւել մեր պարզ կանոներին. արգելվում է տեղադրել թեմային չվերաբերող մեկնաբանություններ, գովազդային նյութեր, վիրավորանքներ եւ հայհոյանքներ: Խմբագրությունն իրավունք է վերապահում ջնջել մեկնաբանությունները` նշված կանոնները խախտելու դեպքում: