×
Արուսյակ Թադեւոսյանն արդեն 24 տարի հետեւում է, թե ինչպես է ծնունդ առնում ու ապրում գինին։ Ամեն գինեգործական սեզոնից հետո խնամում է աշնանը ծնված գինիները, դաստիարակում, համոզում, որ գործընթացները ճիշտ ընթանան ու հետեւում, որ «նորածինների» ներկայությամբ չաղմկեն, որովհետեւ հավատում է, որ գինին լսում, զգում ու պատասխանում է իր որակով։
Արուսյակ Թադեւոսյանը GastroVino-ի հետ զրույցում պատմել է, թե ինչու են կանայք լավ գինեգործներ, ինչպես է դժվարությունն օգնում աշխատանքում եւ թե ինչու մառանում չի կարելի աղմկել։
«Կարծում էին՝ բժիշկ եմ լինելու, գինեգործ դարձա»
Իմ պապերից մեկը Եղեգնաձորում գինեգործությամբ էր զբաղվում, հաճույքով էի հետեւում նրան։ Պրոֆեսիոնալ գինեգործ չէր, բայց տանը կարասների մեջ ճիշտ տեխնոլոգիայով գինի էր պատրաստում, դեռ այն ժամանակ թոզոտ Արենիի մասին էր ինձ պատմում։ Հայրս էլ գինեգործ ընկերներ ուներ։ Երբ եկավ մասնագիտություն ընտրելու պահը, ծնողներս առաջարկեցին բժիշկ դառնալ։ Տանը կարծում էին, թե քննություններ եմ հանձնում Բժշկական համալսարան ընդունվելու համար, իսկ ես որոշել էի Գյուղինստիտուտի գինու եւ խմորման ֆակուլտետ ընդունվել։ Բուհն ավարտեցի 2001 թվականին ու անմիջապես աշխատանքի անցա։ Հենց առաջին օրը գլխավոր գինեգործը հարցրեց՝ «սիրո՞ւմ ես մասնագիտությունդ», ասացի՝ «իհարկե»։ Ասաց՝ «կարեւորը դա է, երկրորդն էլ, չնեղանաս, պետք է գերմանական հովվաշան նման լինես, միակ շունն է, որ հիշողության մեջ 50 հոտ է պահում»։
Արուսյակ Թադեւոսյանը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Կարծիք կա, որ գինեգործությունը տղամարդու մասնագիտություն է, բայց այն հենց կնոջ գործ է։ Կանանց արտադրած գինին ավելի նուրբ ու հետաքրքիր է լինում։ Թող չնեղանան տղամարդիկ, նրանք լավ գինեգործներ են, բայց կանայք ավելի նուրբ են մոտենում գինուն։ Կանանց ռեցեպտորներն ավելի շատ են, դրանից է, որ խոհանոցում կանայք ավելի շատ են լինում։ Ֆրանսիայում շամպայնի արտադրությունում մեծամասամբ կանայք են աշխատում, համտեսների համար էլ հիմնականում կանանց են աշխատանքի ընդունում։ Հայաստանում բոլոր ժամանակներում կին գինեգործներ եղել են, բայց գործարաններում գլխավոր գինեգործները գրեթե միշտ տղամարդիկ են եղել։ Ժամանակները փոխվում են, արդեն կան երկրներ, որ կին գինեգործների պատրաստած գինիները մենյուներում նշում են W տառով։
«Գինեգործն ամբողջ տարի անելիք ունի»
Աշնանը գինին ծնունդ է առնում ու սկսում ապրել։ Խնամք է պետք, հետեւողական աշխատանք, տակառավորում, նստվածքից անջատում, ֆիլտրացիա։ Շշալցումից հետո գինին սիրում է հանգստանալ։ Մեկ տարի պտտվում ես այս ամենի մեջ, մինչեւ գալիս է մի նոր սեզոն։ Սեզոնից առաջ մի քանի անգամ գնում ենք այգիներ, լաբորատորիայի աշխատակիցների հետ միասին որակը նայում, որոշում բերքահավաքի ժամանակը, որ եւ թթվայնությունը կարողանանք ապահովել, եւ թնդությունը ու բալանսավորված գինիներ ստանանք։ Երբ խաղողը գալիս է գործարան ու սկսում ես աշխատել, արդեն չես զգում, թե ուր ես գնում։ Այս գործը լիարժեք ուշադրություն է ուզում։ Թմրանյութի պես է գինեգործությունը։
Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
27 տարեկանում գործարաններից մեկում շշալցման արտադրամասի պետ ու լաբորատորիայի վարիչ էի, գլխավոր գինեգործը տարեց էր, մի սեզոնի չկարողացավ աշխատել։ Տնօրինությունն ինձ ընտրության առաջ կանգնեցրեց, ասաց՝ «կամ դու ես անում, կամ ուրիշին ենք կանչում», որոշեցի փոխարինել նրան։ Այդ տարիներին, երեւի, ամենափոքր գինեգործն էի Հայաստանում, քմծիծաղով էին ինձ նայում։ Այդ որոշումը ինձ տվեց համարձակություն ու մեծ փորձ։
Աշխատանք՝ Սիցիլիայից մինչեւ Կրասնոդար
24 տարի այս ոլորտում եմ ու բացի Հայաստանից՝ նաեւ Սիցիլիայում, Կախեթիայում ու Կրասնոդարում եմ աշխատել։ Որտեղ էլ աշխատել եմ, Հայաստանն ինձ ամենահոգեհարազատն է մնացել, մենք մեր հողին ենք սովոր, մեր խաղողին։ Մեր խաղողն էլ մեզ նման է։ Երբ սիրում ես, ինքն էլ քեզ սիրով է պատասխանում։ Նույն խաղողն ամեն երկրում մի կերպ է աճում, բազան նույնն է, բայց կա մի բան, որ տարբերվում է։ Մեր Արենին ուրիշ երկրում նույն բույրն ու համը չի ունենա, նույն արեւը չի ստանա։ Ամեն անգամ, երբ դրսում նոր տեխնոլոգիա էի տեսնում, մտածում էի՝ ինչպես կարելի է մեր խաղողների վրա փորձել։
Արուսյակ Թադեւոսյանը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
2011 թվականին Իտալիայում էի աշխատում, մենթալիտետով մենք շատ նման ենք, բայց, գոնե այն ժամանակ, գինի պատրաստելու եւ խմելու մշակույթն իրենց մոտ ավելի բարձր էր։ Կախեթիան էլ հետաքրքիր էր նրանով, որ թեեւ Հայաստանն ու Վրաստանը հարեւաններ են, բայց գինեգործության, խաղողի մշակման մեջ էական տարբերություններ կան՝ աշխարհագրական դիրքը, կլիման, ամեն ինչ տարբեր է։ Խմեք հայկական ու վրացական գինիներ, կտեսնեք, թե որքան տարբեր են։
Արուսյակ Թադեւոսյանը կախանի սենյակում | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Աշխատանքային հետաքրքիր մի հատված էլ Կրասնոդարում եմ անցկացրել: Այն գինեգործական շրջան է, որտեղ կլիման կատարյալ է եվրոպական սորտերի համար։
Այնտեղ լավ գինիներ արտադրող հետաքրքիր գործարաններ կան։ Ռուսաստանում օրենքներն այլ են, արտադրողը կարող է խաղող գնել, բայց մինչեւ չունենա իր խաղողի այգին, սարքավորումները, գինի արտադրելու իրավունք չի ստանա։ Կրասնոդարում աշխատելու ժամանակահատվածն ինձ համար ուժերս փորձելու շրջան էր։ Մինչ Ռուսաստան մեկնելը Հայաստանում աշխատել էի ամսական 100-200 հազար շիշ գինի արտադրող գործարաններում։ Կրասնոդարում աշխատանքի անցա մի գործարանում, որն ամսական 5 մլն շիշ արտադրություն ուներ։ Այստեղ գլխավոր գինեգործ էի եւ զոգահեռ տարեկան 30 հազար տոննա մթերման հզորությամբ գինու գործարան էինք կառուցում։ 2022 թվականին նախագիծն ավարտին հասցրեցինք, սկսեց աշխատել ու վեց տարվա դադարից հետո որոշեցի վերադառնալ Հայաստան։
«Գինեգործությունն արվեստ է»
Վերադարձից հետո աշխատանքի ընդունվեցի Մանուկյան գինու եւ կոնյակի գործարանում։ Նախ` ինձ գրավեց այս գործարանի աուրան, հետո՝ գաղափարներ իրագործելու ազատությունը։ Գինեգործությունն արվեստ է, անընդհատ ստեղծում ես, ամեն մարդ իր ձեռագիրն ունի, պատրաստելու ոճը ու երբ միջամտում են, որեւէ բան պարտադրում, խանգարում են։ Այս գործարանում ինձ հարմարավետ եմ զգում, մինչեւ իմ գալն այստեղ արտադրվում էր 5 գինի, այս ընթացքում եւս 8-ն է ավելացել եւ դեռ հետաքրքիր մտքեր կան։
Մանուկյան գինու եւ կոնյակի գործարանը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Տարեկան 150-300 հազար շիշ գինի ենք արտադրում։ Ոչ միայն տեսականին ենք ավելացնում, այլեւ պատրաստման տեխնոլոգիաները։ Կարասում պատրաստվող գինու արտադրություն ենք սկսել, կախանի գինի ենք պատրաստում Արենի խաղողից։
Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Ինձ համար հետաքրքիր է նաեւ թիմային աշխատանքը, ամեն անգամ, երբ նոր պրոդուկտ է ստեղծվում, թիմով նստում ու քննարկում ենք, մեր մեջ նաեւ ոչ մասնագետներ կան, նրանց քիմքը, ընկալումն էլ է հետաքրքիր, որովհետեւ սպառողների մեծ մասը մասնագետ չէ։ Գործարանը մի քանի տարվա պատմություն ունի, դեռ երիտասարդ է, բայց գինիներն արդեն մեդալներ են շահում։
«Ոտք ենք գցում միջազգային գինիների հետ»
Ամռանը Թունիսում էի, զարգացած գինեգործություն ունեն։ Ներմուծում չունեն, միայն սեփական արտադրանքն են սպառում։ Այստեղի գինիները պատրաստվում են ֆրանսիական ոճով, որովհետեւ եղել են Ֆրանսիայի գաղութը, բայց նման են սիցիլիական գինիներին՝ Թունիսն ու Սիցիլիան գրեթե դեմ դիմաց են։ 2019-ին Հարավաֆրիկյան Հանրապետության գործարաններում էլ եմ եղել՝ հրաշալի գինեգործություն ունեն։
Հաճախ ասում ենք «գինի» ու պատկերացնում Եվրոպան, բայց աշխարհում շատ հետաքրքիր ու դեռեւս պակաս հայտնի գինեգործական շրջաններ կան։ Շատ եմ ուզում գնալ Լանսարոտե կղզի (Կանարյան կղզիների կազմում է), այնտեղ հրաբխային հատվածներում գինիներ են արտադրում։
Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Հայաստանը կարողանում է եվրոպական ստանդարտներին համապատասխան գինիներ պատրաստել, բայց մատուցման մշակույթի վրա պետք է աշխատենք։ Տարիներ առաջ, երբ հարցնում էին՝ «ի՞նչ հայկական գինի գնենք», կարողանում էի անուններ նշել, հիմա այնքան շատ լավ գինիներ կան, որ չեմ կարողանում առանձնացնել, արդեն «ոտք ենք գցում» միջազգային գինիների հետ։ Մնում է գինի խմելու մշակույթը լավ զարգացնել։
«Մառաններում գոռալ չի կարելի»
Գինին մարդու պես է ծնվում ու մեծանում։ Մեր ստեղծած գինիները երեխաներն են, ոնց դաստիարակենք, այնպես էլ կմեծանան։ Գինեգործը պիտի հիշի, որ իր պատրաստած գինին կարող է իրենից երկար ապրել։ Ճիշտ պայմաններում պահելու դեպքում գինիները 100-200 տարի կարող են ապրել շշի մեջ։ Օրինակ՝ Արենին շշի մեջ ապրում, զարգանում է, եթե շշալցնելուց 4-5 տարի հետո ես բացում, հրաշք գինի է լինում, բայց ոչ բոլոր արտադրողներն են կարող այդքան սպասել։
Արուսյակ Թադեւոսյանը | Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս
Գինեգործի հոգին պիտի միշտ հանգիստ լինի։ Նույն խաղողից տարբեր գինիներ են պատրաստվում, այստեղ արդեն գինեգործի հոգին է երեւում։ Մարդու աուրան գինու վրա շատ է ազդում, երբ գինի ենք պատրաստում, չեմ թողում բարձր խոսել տարածքում։ Մառաններում գոռալ չի կարելի, շշալցման ժամանակ էլ։ Բարձր ձայներից գինին ագրեսիվ է դառնում, դրա համար էլ շատ գործարաններում մեղմ երաժշտություն են միացնում։ Գինին լսում ու զգում է ամեն ինչ։ Տարիներ առաջ, երբ քաղցուն պարզեցնելու շատ նյութեր չկային, ծծումբով էինք անում, պարզեցրեցի, բայց խմորումը ոչ մի կերպ չէր սկսվում, մոտենում էի ցիստերնին, խոսում ու համոզում։ Մի շաբաթ հետո այնքան նուրբ խմորում սկսեց, սպիտակ փրփուրը վրան ալիքներ էր տալիս, հրաշք գինի ստացվեց։
Անի Խչոյան
Լուսանկարները՝ Ագապե Գրիգորյանի
Կարծիքներ
Հարգելի այցելուներ, այստեղ դուք կարող եք տեղադրել ձեր կարծիքը տվյալ նյութի վերաբերյալ` օգտագործելուվ Facebook-ի ձեր account-ը: Խնդրում ենք լինել կոռեկտ եւ հետեւել մեր պարզ կանոներին. արգելվում է տեղադրել թեմային չվերաբերող մեկնաբանություններ, գովազդային նյութեր, վիրավորանքներ եւ հայհոյանքներ: Խմբագրությունն իրավունք է վերապահում ջնջել մեկնաբանությունները` նշված կանոնները խախտելու դեպքում: